Een gezonder en vitaler Oldenzaal ..........

..........dat is waar we aan willen werken!’

“De dokter van de toekomst zal geen medicatie voorschrijven, maar zal zijn of haar patiënten interesseren in de zorg voor het eigen lichaam, gezonde voeding en de oorzaken en preventie van ziekte.” Thomas Edison [1847 – 1931]

“Samen met een groep ziekenhuisbestuurders, artsen en zorgverzekeraars doen wij bij deze de oproep aan het kabinet om nu geen grote investeringen te doen in nog een testinfrastructuur. Dat is niet duurzaam en niet zinvol.

Als er een belangrijke les kan worden getrokken uit de corona-crisis dan is het belang van gezond leven. Laten we daar in investeren; laten we kiezen voor een samenleving die investeert in gezondheid en preventie.” [april 2021]

“De sleutel tot preventie is samenwerking in het voorliggend veld!” [Marja Wolswijk, Zorggroep Sint Maarten, mei 2021]

Inleiding

Een gezonder en vitaler Oldenzaal

Een gezonder en vitaler Oldenzaal dat is waar we aan willen werken! ‘Met kinderen die een goede start maken en daar hun leven lang profijt van hebben. Met actieve volwassenen, die fit hun pensioen in gaan en met ouderen die veel gezonde levensjaren hebben en zo lang mogelijk meedoen in de samenleving’[1].

Daar kan niemand op tegen zijn! En gelukkig is er steeds meer aandacht voor preventie en een gezonde leefstijl.

[1] Uit: ‘Nationaal Preventie Akkoord’, november 2018;

Maar gezondheid is meer dan niet-ziek zijn, vitaal meer dan krachtig en energiek zijn!

Hoe staan we er in Oldenzaal voor?

We staan voor talrijke uitdagingen waar we mee te maken hebben. Het aantal mensen dat een chronische ziekte heeft of te maken heeft met psychische problemen neemt toe. Ook neemt de vergrijzing in Oldenzaal sterker toe dan in vergelijking met Twente en Nederland. We weten dat met de vergrijzing de zorgvraag toeneemt, zo zal het aantal inwoners met dementie toenemen en gaan andere chronische ziekten, zoals artrose en hart- en vaatziekten vaker voorkomen.

Oldenzaalse kengetallen

Overgewicht (boven de 18 jaar)

52%

Matig tot (zeer) ernstig eenzaam

33%

Overmatig of zwaar drinken

22%

Overmatig of zwaar roken

21%

Laaggeletterd

12%

Personen die mantelzorg geven

14%

Mantelzorger die aangeven zwaar belast te zijn

10%

Ouders die (enige) moeite hebben met 'rondkomen'

10%

Als we weten dat in veel van deze kengetallen de effecten van de Corona-pandemie nog niet zijn verwerkt mogen we voorzichtig concluderen dat we inderdaad nog het nodige werk moeten verzetten. We realiseren ons dat we deze gezondheidsvraagstukken niet alleen vanuit de zorg kunnen oplossen. Wel weten we dat voorkomen beter is dan genezen (preventie) en dat de aanpak ook commitment en inzet van allerlei andere (maatschappelijke) organisaties en bedrijven vraagt. Met aandacht voor positieve gezondheid, preventie en een gezonde leefstijl kunnen we de gezondheidsrisico’s verkleinen en ziektes voorkomen of uitstellen.[2]
[2] https://www.iph.nl/positieve-gezondheid/wat-is-het/

Wat is preventie?

Het begrip preventie wordt vooral gebruikt in de gezondheidszorg en betekent het voorkomen van gezondheids-problemen. Als we het hebben over de in te zetten maatregelen binnen dit preventieakkoord richten we ons op het bevorderen van een gezonde leefstijl en een gezonde sociale en fysieke omgeving[3]
[3] allesoversport.nl/thema/gezonde-leefstijl/hoe-je-preventie-kunt-indelen/

Wat zijn onze ambities?

Oldenzaal wil dat haar inwoners:

Zo lang mogelijk (zelfstandig) mee kunnen (blijven) doen;
Een gezonde leefstijl nastreven en lekker in hun vel zitten;
In een omgeving verblijven die bijdraagt aan het stimuleren van gezonde en sterke longen, verantwoord alcoholgebruik, bewegen, ontmoeten, ontspannen en meedoen

Met deze ambities dragen we in Oldenzaal bij aan de maatschappelijke effecten: gezondheid, veiligheid, zelfredzaamheid en verbondenheid.

1. Zo lang mogelijk mee kunnen (blijven) doen

Als de Oldenzalers zo lang mogelijk zelfstandig mee (blijven) doen dan zal hun welbevinden groeien. Hierdoor kunnen ze hun activiteiten van het dagelijks leven maar ook hun inzet als vrijwilliger en / of als mantelzorger langer blijven doen.

Doelen

Het vergroten van de gezondheidsvaardigheden van inwoners die tot de risicogroep behoren;
Samen met ketenpartners onderzoeken of en hoe de zorgketen de toenemende druk op de huisartsenzorg, basis GGZ en/of POH-GGZ en wijkverpleging kan opvangen;
Van losse projecten en initiatieven naar een samenhangende preventieaanpak;
Het ondersteunen van organisaties die de transitie willen maken van bestrijding naar preventie;
Het realiseren van een verschuiving van een preventieve aanpak binnen het Sociaal-Medisch Domein naar het voorliggende veld;
Het realiseren van een laagdrempelige vorm van dagopvang;

2. Een gezonde leefstijl nastreven en lekker in je vel zitten

Wij willen met elkaar dat er voor de Oldenzalers van jong tot oud doorlopend aandacht is voor positieve gezondheid en een gezonde leefstijl; thuis, op de kinderopvang, op school, op de opleiding, op het werk, vereniging, in de wijk en in de stad.

Een daling van het overgewicht realiseren van 10 procent in 2030;
Stimuleren om meer te bewegen en gezonder te eten, waarbij aandacht voor mogelijke achterliggende problemen van mensen;
De Oldenzaalse scholen ondersteunen om gezonde voeding te stimuleren in hun kantines;
Stimuleren van de gezondere (sport)kantine, ander/veelzijdig aanbod in elke sport- en bedrijfskantine waarbij de gezonde keuze de makkelijke keuze wordt gemaakt;
Actief inzetten op het JOGG programma (gezonde jeugd, gezonde toekomst) waarin aandacht is voor gezonde leefstijl specifiek gericht op eten, drinken en bewegen;
Stimuleren van erkende GLI ‘s (Gecombineerde Leefstijl Interventies);
Het realiseren van de verbinding tussen het voorliggend veld en het onderwijs;
Het ondersteunen van sociaal-maatschappelijk werk op school;
Het bijdragen aan een eenvoudige toegang tot jeugdhulp binnen het onderwijs waarbij gestreefd wordt naar een integrale aanpak (samen met Impuls, Wijkracht en GGD-Jeugd);

3. In een omgeving verblijven die bijdraagt aan het stimuleren van:

Gezonde en sterke longen

Inmiddels zijn de schoolpleinen al rookvrij, samen willen we toewerken naar een rookvrije generatie in 2040.

Doelen

Geheel rookvrije (sport-)verenigingen in 2025;
Rookvrije organisaties en bedrijven in 2040;

Verantwoord alcoholgebruik

We willen dat de keuze om alcohol te drinken een meer bewuste keuze is, waarbij mensen weten wat de gezondheidseffecten zijn. Met als resultaat een daling van het alcoholgebruik in alle leeftijdsgroepen. We zetten in op bewustwording, kennis, toegang, toezicht en handhaving met specifieke aandacht voor jongeren.

Doelen

NIX18, sport- en cultuurverenigingen schenken geen alcohol tijdens jeugdwedstrijden en/of bijeenkomsten en alle vrijwilligers binnen (sport-)kantines hebben een instructie verantwoord alcohol schenken gevolgd;
Het geven van voorlichting aan ouders en leerlingen/jongeren over de effecten van vroegtijdig, overmatig alcoholgebruik;

Bewegen, ontmoeten, ontspannen en meedoen

We willen een groen Oldenzaal waarin groen nooit ver weg is voor alle inwoners. Waar aandacht is voor klimaatverandering en hittestress. We willen een gezonde en veilige stad, waar het aantrekkelijk is om te wonen, waar ruimte is om elkaar te ontmoeten, waar jezelf kunt zijn, waar het veilig en schoon (lucht, geluid, bodem) is en waar goede voorzieningen zijn. We willen een stad waar je in beweging wilt komen. Waar je uitgenodigd wordt om te lopen en te fietsen in wijken, tussen wijken en naar het centrum. Waar dichtbij huis mogelijkheden zijn om te wandelen, te spelen en te sporten. Er is aandacht voor vitaliteit, groen, ontspanning en elkaar ontmoeten. Daar waar mogelijk zetten we technologie in om onze doelen te bereiken.

Doelen

Voor mensen met een lage economische status is deelname aan sport en bewegen op een laag-drempelige manier mogelijk waarbij ook aandacht voor eventuele belemmeringen om deel te nemen;
Ondersteuning van (burger)initiatieven om de wijk/buurt veiliger, schoner en beweegvriendelijker te maken. Denk hierbij aan de realisatie van Vondelpark 2.0 waar bewegen, sporten en ontmoeten centraal staan.
Ook voor inwoners met een beperkte mobiliteit is deelname aan beweeg- en andere ontspannings-activiteiten in hun wijk mogelijk;
Het project ‘Actief na school’ in de wijk, mogelijk ook te organiseren voor PO;

We doen het samen

Wat doen we al?

Gelukkig gebeurt er al veel op het terrein van preventie. Dit akkoord staat dan ook niet op zichzelf en heeft een sterke verbinding met het Oldenzaalse Beweeg- en Sportakkoord, de Nota Publieke Gezondheid, de ontwikkeling van de Omgevingsvisie en het Masterplan Sociaal Domein. Daarnaast ligt er een duidelijke relatie met ‘The Global Goals’. Er zijn al veel initiatieven vanuit het sociaal-welzijnswerk, het onderwijs, sport- en cultuurverenigingen die bijdragen aan de ambities uit dit preventieakkoord. Juist vanuit dit veld kan een netwerk worden opgezet waarin de inwoners laagdrempelig kunnen participeren.

Hoe betrekken we de inwoners van Oldenzaal hierbij?

Gezondheid is van mensen zelf en willen we daarom dichtbij organiseren. We vinden de eigen verantwoordelijk-heid en zelfredzaamheid van onze inwoners belangrijk en willen we deze ook vergroten dan zullen we ze ook bij nadere invulling van de doelen en uitvoering van de activiteiten uit dit preventieakkoord moeten betrekken. Ze zijn tenslotte ‘expert en regisseur van hun eigen leven’. Dit betekent ook dat we burgerinitiatieven stimuleren en waar mogelijk faciliteren. We willen een bijdrage leveren aan het versterken van de sociale basis.

Lees meer over de sociale basis

De sociale basis bestaat uit wat bewoners met en voor elkaar doen en de meer professionele, georganiseerde sociale basisvoorzieningen. Sociale basisvoorzieningen raken aan álle aspecten van het dagelijkse leven: ontmoeting, onderwijs, opvoeding, werk, gezondheid, wonen, bewegen, cultuur en veiligheid. Deze voorzieningen zijn laagdrempelig, iedereen kan er gebruik van maken. Voor veel sociale basisvoorzieningen is de gemeente primair verantwoordelijk (wettelijk en financieel).

Het gaat over sociale voorzieningen, bewonersinitiatieven en vrijwillige inzet die er aan bijdragen dat mensen prettig samenleven en iedereen gewoon mee kan doen. Hierbij is er extra aandacht voor bewoners met een (tijdelijke) kwetsbaarheid.

Van akkoord naar uitvoering

Wat spreken we af?

Het realiseren van preventie vraagt organisatiekracht om de noodzakelijke samenwerking vorm te geven. We delen kennis en ervaringen, ieder vanuit zijn expertise en kwaliteiten en zetten ons in om afzonderlijke initiatieven te verbinden en zo toe te werken naar gezamenlijke impact. We zetten ons in om de gezondheid van inwoners van Oldenzaal te verbeteren door aandacht te besteden aan positieve gezondheid, een gezonde leefstijl te stimuleren en door gezondheidsproblemen te voorkomen. We stimuleren en motiveren elkaar door kennis en ervaringen te delen en waar gewenst trekken we samen op. Als deelnemende organisatie ondernemen we zelf activiteiten die een gezonde leefstijl stimuleren. Maar we initiëren en participeren in gezamenlijke projecten die bijdragen aan de ambities van dit akkoord. We zullen diverse projecten via verschillende sociale media bekend maken en publiceren op de website ‘Ons Helpt Ons’. We spannen ons in om actief te communiceren over het Oldenzaals Preventieakkoord en onze bijdragen hierin. Zo stralen we met z’n allen uit dat we gezondheid en vitaliteit belangrijk vinden. We brengen het preventieakkoord actief onder de aandacht bij onze eigen stakeholders met de vraag om aan te sluiten. Nieuwe partijen die een bijdrage willen leveren aan gezonde inwoners in een vitaal Oldenzaal zijn altijd welkom.

Hoe gaan we het monitoren en borgen?

Met het uitvoeringsbudget gaan we activiteiten en projecten uitvoeren die bijdragen aan de gestelde doelen. Een belangrijke opgave hierbij is dat we inderdaad monitoren of de gestelde doelen behaald worden en ook hoe we deze activiteiten en projecten na de uitvoeringsperiode van drie jaar kunnen borgen. Dit zal in nauw overleg met de deelnemende organisaties worden uitgewerkt.

Wat gaan we doen?

Met dit akkoord is een basis gelegd. De onderstaande partners hebben zich verbonden aan dit akkoord en gaan de verdere uitvoering van de genoemde doelen ter hand nemen. Elk jaar stellen de deelnemende organisaties gezamenlijk een actieplan op waarin ook de verbinding wordt gezocht met andere uitvoeringsplannen. Het akkoord is een levend document: aansluiten van nieuwe partners blijft altijd mogelijk en ook het anticiperen op actuele behoeften en vraagstukken sluiten we niet uit.

De eerste concrete afspraken zijn gemaakt tussen de gemeente en private partners:

Realiseren van rookvrije sportparkaccommodaties (FC Berghuizen, VVO, Quick’20 en ZVV De Esch) per start seizoen 2022;
Vanuit Gecombineerde Leefstijl Interventie (GLI) i.s.m. Huisartsenpraktijk Berghuizen, Leefstijlcoach Marjolein van Driel en Impuls in 2021 uitvoering geven aan Samen Sportief in Beweging;
In schooljaar 2021 – 2022 een ouder en kind voorlichtingstraject starten met Twents Carmel College, gemeente en Zorgfederatie Oldenzaal (o.a. kennis over gevolgen van overmatig alcoholgebruik (Korsakov);
Per 1-9-2021 wordt Oldenzaal een J.O.G.G.-gemeente en zal er in het najaar een lokaal en regiobaal Plan van Aanpak worden opgesteld;